Kada je 31. oktobra 1963. u časopisu Pilot izašla prva epizoda sage o Poručniku Bluberiju, verovatno nikom, pa ni samim autorima scenaristi Žan Mišel Šarlijeu i crtaču Žan Žirou nije bilo ni na kraj pameti da time započinju jednu od najdugotrajnijih i najuzbudljivijih priča o Divljem Zapadu u pop kulturi uopšte. To je projekat koji je autorski tandem svrstao u grupu strip stvaralaca koji su svojim radom zauvek promenili odnos zvanične kulture prema stripu.
Obimna dramaturška struktura Šarlijeovog teksta bi većinu drugih crtača dovela u poziciju da sopstveni crtež potisnu u drugi plan, te bi tako tekst nadvladavši grafizam stvorio prosečan rezultat. Nadahnutim, gotovo filmskim pristupom Žiro ne samo da prevazilazi navedeni problem, već u maniru iskusnog reditelja (Žiro je učestvovao u stvaranju velikog broja filmova od Dine, preko Ambisa do Petog Elementa) stvara Poručnika Bluberija – strip gotovo filmskog koda.
Jasnije: analiziramo ligrafičku obradu svake pojedinačne table nećemo doći do stereotipnog zaključka profesionalnih kritičara o Bluberiju kao čoveku od kompromisa, principa i krvi i mesa; pre bih rekao da je zahvaljujući Žiroovom crtačkom umeću jedan evropski mentalitet obučen u tipično američku kostimografiju, zatečen u podnebljima Amerike devetnaestog veka u borbi sa onovremenim vetrenjačama. Česti i neretko umanjeni gro planovi definišu podneblje i folklor, a pre svega atmosferu. Poručnik Majk S. Bluberi, glavna ličnost i okosnica priče, nijednog trenutka svojim prisustvom likovno ne opterećuje kadar, a u krupnim kadrovima Žiro na maestralan način koristi rečitost belmondovskog pogleda, izražajnost slomljenog nosa i robusnost kostiju lica, dočaravajući nam sve to svojim fenomenalnim poznavanjem grafičke tehnologije.
U periodu od 1974. do 1979. zbog nesuglasica sa izdavačem rad na serijalu preuzima Amerikanac Kolin Vilson koji iako se slepo pridržavajući postulata koje je Žiro postavio ne uspeva da kvalitativno i izražajno održi strip na dotadašnjem nivou. Po Žiroovom povratku Bluberiju, a nakon njegovog Mebijus iskustva i rada na nizu avangardnih, pretežno SF stripova, koji su bitno uticali na kretanja u svetskom stripu, počinje novo poglavlje u životu ovog vitalnog kauboja. Crtež postaje kompaktniji, kompozicija sadržajnija, a kolorisanje savršeno.
Nipošto ne smemo zanemariti Šarlijeov udeo u stvaranju mita o Bluberiju, uostalom on je kreator same njegove ličnosti, pratećih likova (Mek Lur, Red, Čiaua Perl…) i miljea u kome se odvijaju Bluberijeve avanture u mnogome doprinevši ponovnom definisanju predstave o Divljem Zapadu koju su paralelno pokušali da demistifikuju i mnogi filmski umetnici, a pre svih Sem Pekimpo i Serđo Leone.
U svom odnosu prema pravdi i pravima Indijanaca naš junak je gubitnik u istorijskom ishodištu sukoba vladajućeg establišmenta i slobodoumnih starosedelaca što tvrdnju da se Bluberi samo gleda, a ne čita čini neodrživom.
Šarlije svoj rad na Bluberiju nije prekidao sve do svoje smrti 1989. u vreme nastajanja albuma Ljubav iz Arizone.
Bluberijeve doživljaje čitaoci mogu pratiti u do sada objavljene 24 sveske u izdanju francuske izdavačke kuće Dargo u periodu od oktobra 1963. do novembra 1995., a po mišljenju autora ovih redova najslabiji je poslednji album u seriji Mister Bluberi koji je Žiro sam realizovao, a čija priča i pored grafičke superiornosti ne dostiže vrhunce serijala.
Za čitaoce koji su zainteresovani za ozbiljnije tretiranje fenomena Bluberi preporučujem monografiju Il Etait Une Fois Blueberry (Dargaud, 1995.). I da ne zaboravim, za tvrdokorne ljubitelje nepokolebljivog poručnika postoje mnoga bibliofilska izdanja, kao i dva paralelna serijala Bluberijeva mladost i Maršal Bluberi.
* Kolumna originalno objavljena u Get on the Stage #4/5, septembra 2000.
