Harold R.Foster, rođen je u Halifaksu, u kanadskoj provinciji Nova Škotska, 16. avgusta 1892. godine. Još od malih nogu je pokazivao sklonost ka avanturi, što se u početku manifestovalo njegovim čestim krstarenjima slupom (čamcem dugim više od deset metara) po nemirnim i hladnim vodama u okolini njegove porodične kuće. Već sa četrnaest godina je počeo da lovi divljač u šumama Nove Škotske, a po selidbi u Vinipeg otkriva čari snežnih prostranstava provincije Manitoba (u kojoj se Vinipeg nalazi) i oblasti Ontario. Sa osamnaest godina je napustio školu i zaposlio kao činovnik, ali mu je lov na patke bio preči, pa je zahvaljujući svom nestalnom karakteru do dvadeset devete godine uspeo da izmenja čitav niz zanimanja (profesionalni bokser, prodavac novina, činovnik, dizajner u robnoj kući, slobodni umetnik, vodič lovačkih grupa, vlasnik rudnika od milion dolara…). 1915. godine sreće smeđooku plavušu (blackeyed blonde) Helen Vels koja je po priznanju samog Harolda Fostera više verovala u njega nego on sam i sa njom zasniva porodicu.
Dvadesete godine su u kuću Fosterovih osim dva sina unele neophodan mir koji je pomogao Haroldu da donese odluku koja je za našu priču od presudnog značaja. Naime 1921. godine odlučuje da se posveti umetnosti i iz tog razloga odlazi na školovanje u Čikago – biciklom. Uskoro stiče formalno obrazovanje – završava Umetnički institut, Nacionalnu akademiju za dizajn i čikašku Umetničku akademiju, a sa učvršćivanjem samopouzdanja, učvršćuje i svoje pozicije i profesionalnu reputaciju.
U redakciji časopisa Popular Mechanics upoznaje Džozefa Nibija, direktora oglasne agencije Campbell – Ewold, koji je prethodno isposlovao dozvolu od Edgara Rajsa Berouza za stripovsku obradu njegovog Tarzana među majmunima iz 1912. godine. Pošto Nibi nije mogao da usaglasi termine (čitaj – rokove za objavljivanje) sa Alenom Sent Džonom, prvobitnim ilustratorom Berouzovih knjiga, posao je ponudio Fosteru, ovaj je prihvatio i era avanturističkog stripa je mogla da počne.
A započeta je 7. jenuara 1929. godine paralelnim pojavljivanjem dva potpuno nova serijala Tarzan i Bak Rodžers. I jedan i drugi su se bazirali na literarnom predlošku, a inicirali su pojavu čitavog mora novih junaka (Fantom, Mandrak, Brik Bradford, pa Rejmondovi Flaš Gordon, Džim iz džungle i Tajni agent X-9 te mnogih drugih). Fosterov realistični stil razlikovao se podosta od svega dotad viđenog i Tarzan je naišao na nesvakidašnju popularnost. No, Harold nipošto nije bio zadovoljan i pristupio je kreiranju sopstvenog, autorskog serijala. Takav posao je podrazumevao zamašne pripreme i krajem 1936. godine kada je u potpunosti osmislio Princa Valijanta ponudio ga je svom sindikatu. Kako to obično biva – odbijen je, i novi strip završio je na stolu urednika King Features Syndicate. Ljudi iz King Fičersa nisu se mnogo dvoumili i oberučke su prihvatili i autora i njegov strip.
New York Journal je na svojim stranicama 13. februara 1937. godine doneo prvu tablu Princa Valijanta u koloru. Sudbina je tako uredila da Tarzan nastavi život na stranicama štampe kao noseći serijal United Features iz pera i kičice fenomenalnog Berna Hogarta, a Princ Valijant je na velika vrata ujahao u istoriju stripa.
Prva tabla Princa Valijanta nije se mnogo razlikovala od većine drugih dnevnih stripova, ali Foster je bio nameran da odustane od klišea i počeo da uvodi mnoge revolucionarne postupke u načinu vođenja priče. Počeo je da menja formate sličica (kadrova), uvek je krupni plan, dobro uočivši srodnost između filma i stripa preuzeo je tehniku izmene planova, panoramsko prikazivanje… Uspeo je u onome što nije pošlo za rukom nikom pre njega. Smestio je jednog u suštini izmišljenog junaka u realne okvire istorijske priče i sa lakoćom ubedivši čitaoca u autentičnost prinčevog bivstvovanja provozao nas kroz impresivnih 1778 tabli ovog ostvarenja. Stvarajući sagu o Valijantu Foster se osim opsežnih istraživanja ponekad služio i autentičnim preterivanjem dajući svome junaku presudnu ulogu u nekim značajnim istorijskim događajima, učvršćujući time uverenje čitalaca o postojanju ovog izmišljenog viteza Okruglog stola.
Teoretičari stripa i istoričari umetnosti u svojim natpisima Fosterov postupak nazivaju romantični realizam, a neki od njih ukazuju da je zahvaljujući čistoći njegovih kadrova, te njegovom neupotrebljavanju zvučnih efekata (tup, tras, bang, fiju, buć i dr.), kao i ne remećenju kompozicije slike oblačićima (tekst je u Valijantu uvek upisan ispod ili iznad crteža), njegov romantizam prerastao u fotografski realizam.
Karakteristično je takođe za ovaj strip da njegov glavni junak Princ Valijant kako godine prolaze pozornicu lagano ustupa svom najstarijem sinu Arnu odstupajući i na taj način od uvreženog sistema neopvredivosti i ne starenja drugih papirnatih heroja. Valijant (u prevodu: Hrabri) jeste hrabri i avanture gladni junak, ali nije natčovek, njega ranjavaju, često je u smrtnoj opasnosti, čak biva i savladan, ali se uvek svojom inteligencijom i umešnošću izvlači iz svih situacija i grabi dalje, a dalje ga uvek čega avantura.
Foster je za života dobio veći broj priznanja među kojima je Rojben (Reuben), kojeg je dobio 1957. godine od strane Američkog Nacionalnog Udruženja Strip Crtača, a Veliko Britansko Društvo Umetnika primilo ga je u članstvo 1965. godine. Ilustrovanje Princa Valijanta prepustio je Džonu Kalinu Marfiju 7. marta 1971. godine, nastavivši da piše scenario za njega u narednih par godina. Preminuo je 1981. godine u 89 godini života.
Henri Hatavej je 1953. godine režirao film o Princu Valijantu, po scenariju Dadlija Nikolsa (scenariste Poštanske kočije Džona Forda) u kojem je glavnu ulogu igrao Robert Vagner, a koji se striktno pridržavao strip predloška, dok je izvesni Entoni Hikoks 1997. godine u svojoj narcisoidnoj verziji potpuno promašio temu. Sredinom osamdesetih emitovana je i poluuspela adaptacija u vidu TV serije; ipak ništa nam ova ostvarenja nisu donela osim pijeteta majstoru, a upravo iz pijeteta majstoru zaboravite na film i TV i uzmite strip i ispratite jednu od najvećih strip saga ikad ispričanih.
* Kolumna originalno objavljena u Get on the Stage #6, januara 2001.
